qerCek Dünya Tarihi..

BOLŞEVİZM « Dünya Tarihi
Komünizmin başka bir adı. Marksizmin özel bir gelişmesini teşkil eden bir doktrin .Rus Sosyal - Demokrat Partisi, 1903 yılında ihtilâlcilik ve itidal konularında ikiye ayrılmış, ihtilâlci grubun parti kongresinde çoğunluğu alması üzerine bu gruba çoğunluk grubu anlamına gelen “Bolşevik” denmiştir. Buna benzer bir deyim de azınlıkta kalan grup için “Menşeviki” şeklinde kullanılmıştır İhtilâlci grubun,yani bolşeviklerin grubunun 1917 ihtilalinde başarı kazanmaları üzerine bu doktrin Rusya’da şiddetle uygulanmağa başlanmıştır. ... Devamı »»»

BURJUVAZİ « Dünya Tarihi
“Şehirli sınıf” anlamına gelmekle beraber, çeşitli anlamlarda kullanılan bir deyim . İlkin Ortaçağda ve Fransa'da kullanılmağa başlanan bu deyim, krallardan ya da büyük derebeylerden çeşitli imtiyazlar alan (vergiden muafiyet gibi) şehirler anlamında kullanılmış (Burjuva şehirleri) : XII. yüzyıldan Rönesansa kadar ticaret yolu ile servet toplayarak alelade halka nispeten çeşitli hak ve imtiyazlara sahip olan sınıflar için kullanılan bir deyim haline gelmiştir. Fakat, yüzyıllar boyunca değişegelen iktisadî ve sosyal şartlar sonucu, burjuvalar; kendilerine tanınan hakların yanında asilzadelere... Devamı »»»

BOMBARDIMAN « Dünya Tarihi
Denizden, karadan ve havadan, ağır silâhlarla belirli bir bölgeye ya da hedefe yapılan devamlı ve toplu ateş. Bombardıman tam bir hedefe yöneldiği gibi, geniş bir alanı da hedef alabilir. Amaçlarına ve tekniğine göre değişir. Bombardımanlar topun icadından öncede yapılmışsa da, tarihte karadan ve barutla yapılan topun ilk büyük bombardımanı Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u kuşattığı sırada olmuştur. Bugünkü anlamıyla ilk bombardıman ,1812 de Trablus Savaşında İtalyanlar tarafından ve uçaklarla yapılmıştır. Bundan sonra Birinci Dünya Savaşında uçaklarla geniş çapta olmamakla beraber, bomb... Devamı »»»

CAHİLİYE « Dünya Tarihi
Arabistan yarımadasında İslâmlıktan önceki devreye verilen ad. Bu kelime, genel olarak "cahillik devri" ni ifade eder. Çünkü İslâmlık Müslümanlara göre nur ve bilgi devridir. ... Devamı »»»

CARBONARİ « Dünya Tarihi
XIX. yüzyıl başlarında gelişen bazı gizli cemiyetlere verilen ad. Fransızlara ve kral Ferdinando'ya kin besleyen Cumhuriyetçiler, İtalya'da Abruzzo'nun iç taraflarında gizli bir teşkilât kurmuşlardır. Bunların savaş parolaları "kurdun parçaladığı kuzu için intikam" idi. Joachim Murat'ın Napoli tahtına çıkması (1805 - 1815) üzerine, hemen hemen bütün İtalya'ya yayılan bir teşkilât kurulmuştur. Murat'da İtalyan birliğini kurmak, bağımsızlığını elde etmek için Corbonari cemiyetinden faydalanmak yoluna gitmiştir. Fakat 1821 de Napoli ve Piemonte ayaklanmasının bastırılmasından sonra, bütün İtalyad... Devamı »»»

CARİYE « Dünya Tarihi
Eskiden, yabancı ülkelere yapılan akınlarda esir edilen, ya da bu ülkelerden kaçırılan ve alınıp satılabilen kadın ya da kız Cariyeyi satın alan, üzerinde kesin tasarruf hakkına sahipti; istediği işi gördürür, dilerse yeniden satabilirdi. Ortaçağda beyaz ve siyah ırkın binlerce esirin satılabildiği pazarlar, en önemli ticaret işlerinin olduğu pazarlar durumunda idi. Bu pazarlarda ve İslâmlığın yaygın devirlerinde büyük şehirlerde, yabancı ülkelerden getirilen cariyeler, devrin ileri gelenlerine ve zenginlerine uzun yıllar satılmıştır. Bu bakımdan Bağdat ve Mekke, esir ticaretinin merkezi duru... Devamı »»»

ÇAĞ « Dünya Tarihi
Zaman, vakit, yaş ve devir anlamlarına gelen bu kelime ,tarih öncesi devirleri takip eden ve büyük olaylarla ayrılan zamanların bölünmesinde kullanılır. Tarih, yazının icat edilmesiyle başladığına göre, devirler ,genel olarak, tarih öncesi devirler ve tarih devirleri olmak üzere iki bölüme ayrılır. Taş devri, tunç devri, demir devri, “tarih öncesi devirler” in bölümlerine girer. Tarih devirleri de, a - ilk çağ, b - Orta çağ, c - Yeni çağ, d - Yakın çağ olmak üzere dört bölüme ayrılır. İlk çağ, Tarih öncesi devirlerin sonu olan “demir devri” nden - yani M.Ö. IV. bin yıldan - M.S. 395 (Roma ... Devamı »»»

DÜELLO « Dünya Tarihi
Eskiden bazı ülkelerde bir hakareti kanla temizlemek için iki kişi arasında ve şahitler önünde yapılan silâhlı çarpışma. Eski çağlarda iki kişi arasında ve herkesin önünde yapılan silahlı çarpışmalar, savaşlara başlarken, dâvâlı şefler arasında bir gösteriş çarpışması şeklinde ya da savaşı kızıştırmak için yapılırdı. Şahıslar arasındaki çeşitli anlaşmazlıkları düello ile ve meşru bir şekilde halletmek şekline, Orta çağın derebeylik devrinde rastlanır. Bu çağda salgın bir hal alan düello, bir âdet ve moda haline gelmiş, özellikle XVII. yüzyıl Fransasında aristokrat ailelerin pek çok kaybına seb... Devamı »»»

EBCED HESABI « Dünya Tarihi
Eski alfabedeki harfleri hesap ederek tarih düşürme usulü. Eski alfabelerin her biri bir rakamla değerlendirilir ve bunlar hesap edilerek yazılan bir ibareden bir anlam ve tarih çıkarılır. Bu usul, eski tarihçiler ve şairler tarafından çok kullanılmıştır. Ezberde kolayca kalan bir şiir aracı ile, bu olayın tarihini bulmak kolay olduğu için anıtların tarihleri ve ünlü kişilerle İlgili çeşitli tarihler, çoklukla bu usulde yazılmış mısralarla tespit edilmiştir. Meselâ , Mimar Sinan’ın mezar taşında olan “gicdi bu demde cihandan biri mimaran Sinan” mısraı, ebced usulüne göre hesap edildiği takd... Devamı »»»

FES « Dünya Tarihi
Kırmızı renkli ve silindir şeklinde başlık. Fes adı, fesin ilk yapılıp giyildiği yer olan Fas'tan gelmedir. Memleketimizde kavuk giyme adedinin kaldırıldığı 1828 yılından, şapka kanununun kabul edildiği 1925 yılına kadar kullanılmıştır Fesler, vuruldukları kalıplara göre az çok değişik biçimler alır ve bunlara “mahmudiye, mecidiye, aziziye, hamidiye, zuhaf, sıfır numara, dar Beyoğlu” gibi adlar verilirdi. Feslere, aynı zamanda, biçimleri değişebilen püsküller de koymak âdetti. Çoğu müslüman ülkelerde hâlâ fes giyilmektedir. ... Devamı »»»

FİDYE « Dünya Tarihi
Türkçesi “Kurtulmalık” anlamına gelen bir deyim. Bir şahsın esaretten ya da tutulduğu bir belâdan kurtarılması için ödenen paraya ya da eşyaya fidye denir. Eskiden savaş esirleri fidye ile kurtarılırdı. Gerek eski çağlarda, gerek zamanımızda eşkıyalar ailelerinden para koparmak istedikleri zengin kimseleri dağa kaldırır, sonra bu şahısları serbest bırakmak için ailelerinin yüklü fidyeler ödemesini şart koşarlardı. Fidye için adam kaçırmak zamanımız gangsterlerinin sık sık başvurdukları bir vurgun usulüdür. Amerika da 1920 yılından beri ve Fransa'da da son yıllarda çok önemli çocuk kaçırma vaka... Devamı »»»

GÖL EVLERİ « Dünya Tarihi
Tarih öncesi devirlerde insanların özellikle vahşi hayvanlardan korunmak için göllerin içine kazıklar çakarak yaptıkları kulübelere verilen ad. Bu evlerin kara ile ilgileri, sallarla ya da içi oyulmuş kütüklerle sağlanırdı. ... Devamı »»»

GOTİK YAZISI « Dünya Tarihi
Ortaçağ'da kullanılan bir yazı şekli. Bizim eskiden kullandığımız “kufi” yazı gibi köşeli harflerden ibaret bir yazıdır.Yakın zamanlara kadar Almanların resmî ve millî yazısı olarak kullanılmakta idi. ... Devamı »»»

HELLENİZM « Dünya Tarihi
Büyük İskender’in Asya seferleri sonunda, Hindistan'a kadar yayılmış olan Yunan kültürünün, Yunanistan sınırları dışına çıkıp Akdeniz bölgesi ve Ön Asya'da Doğu kültürleriyle karışmasıyla meydana gelen yeni medeniyet devrine verilen ad. Bu kültür İskenderin Asya seferleriyle başlamakta ve Mısır'ın Romalılar tarafından alınmasıyla son bulmaktadır. (M.Ö. 330 – 30) yılları arasında). İskender’in fetihleri sonunda Yunan kültürü Akdeniz bölgesinden Hindistan içlerine kadar yayılmış, birçok yerlerde Doğu kültürleri üzerinde etki yapmış, bazı yerlerde de yerli kültürlerin etkisi altında kalmıştır. B... Devamı »»»

KÖLE « Dünya Tarihi
Eski zamanlarda, yabancı ülkelerden zorla kaçırılıp hürriyetlerinden mahrum edilen her türlü hizmette bir karşılık vermeden kullanılan, mal gibi alınıp satılabilen erkek.Kölelik, özellikle eski zamanlarda var olan bir haldi. Ya savaşlar sırasında ,ya para ile satın alınarak, ya da başka ülkelerden zorla kaçırılarak elde edilen kölelertoplumsal ve insanî hiç bir hak sahihi olmadan kendilerinin sahibi olanlar tarafından dilendiği gibi kullanılırlardı.Mısır'da ehramları yapmışlar, Yunanlılar ve Romalılar zamanında en önemsiz görünen işleri bile yapmak zorunda bırakılmışlardır.Avru... Devamı »»»

NOBEL ARMAĞANI « Dünya Tarihi
İsveç kimyager ve mühendis Alfred Nobel'in kurduğu milletler arası bir armağan. Alfred Nobel, çeşitli patlayıcı madde işletmelerinden ve Baku petrollerinden elde ettiği büyük servetten bıraktığı 9 milyon doları, bu armağan için ayırmış; her yıl, bir yıl önce insanlığa büyük hizmetlerde bulunanlar arasında, bu ana paranın getirdiği faizlerin bölünmesini vasiyet etmişti. Nobel armağanı, beş bölümde dağıtılmaktadır: Fizik (İsveç Bilimler Akademisi tarafından), Tıp (Stockholm Tıp Fakültesi tarafından), Edebiyat (Stockholm Edebiyat Akademisi tarafından), Barış (Norveç Parlâmentosundan seçilen 5 kiş... Devamı »»»

MAYERLİNG FACİASI « Dünya Tarihi
Avusturya veliahdı Arşidük Rudolf ile sevgilisi Barones Maria Vetsera'nın 30 Ocak 1889 da, Viyana yakınlarındaki Mayerling köşkünde ölü olarak bulunmalarına, “Mayerling Faciası” adı verilir. Veliaht Rudolf, babası Avusturya imparatoru Franz Jozef in tek oğluydu. Bu sebeple, sıkı bir eğitim altında büyütüldü, askerî eğitim gördü. Fakat Rudolf, bu sıkı eğitim yerine, tarih, edebiyat ve felsefe ile ilgilenmeyi, kendi karakterine daha uygun bulmaktaydı. Bu sebeple, babası ile anlaşmaları zor bir veliaht oluyordu. Veliahtlığının gerekliliği ile 1881 yılında Belçika kiralının kızı ile evlendirildi.... Devamı »»»

MUMYA « Dünya Tarihi
Kokmaktan ve çürümekten koruyabilmek, bozulmaksızın yüzyıllarca saklayabilmek için özel eczalarla muamele edilen ve özel yerlerde (lâhid) saklanan cesetlere verilen ad. Bu usulü eski Mısırlılar icat etmişler ve onlar uygulamışlardır. Mısırlılar, insan öldükten sonra ruhunun yaşadığına ve o ruhun kendi vücudunu aradığına inandıklarından, mumya yapımına önem vermişlerdir. Bu sebeple, eski Mısır Firavunlarının üç bin yıllık mumyaları, daha yeni mezara konmuş gibi bulunmuştur. ... Devamı »»»

RÖNESANS « Dünya Tarihi
XIV. yüzyıl ortasında İtalya'da meydana gelen, XV. ve XVI, yüzyıllarda Batı Avrupa'daki ülkelere yayılan, edebiyat, sanat ve bilim alanındaki uyanışa verilen ad. Rönesans, Avrupa'da, Orta Çağ'dan Yeni Çağ'a geçişi, hazırlayan bir harekettir. İlkin İtalya'da başlamıştır, İtalya’da, Donte (1265 -1321) Petrarca (1304 - 1374), Boccacio (1313 - 1375) gibi yazarlar, Rönesans hareketinin öncüsü olmuşlardır. Rönesans hareketinin başlamasının sebepleri arasında şunlar vardır: Eski Yunan ve Latin edebiyat, felsefe ve bilimlerinin incelenmesi ,bunların okullarda okutulmağa başlanması; matbaanın icadı il... Devamı »»»

REFORM « Dünya Tarihi
Kuzey Avrupa ülkelerinden çoğunu Roma Kilisesine, özellikle papalar; bağlı kılmaktan uzaklaştıran dinî ve siyasî harekete verilen ad. Reform kelimesi, daha geniş anlamda, Hıristiyan dinine bir yenilik, vermek, rahipler sınıfını düzenlemek amacıyla Kilise içinde ve dışında yapılan hareketler anlamındı kullanılır. Bu geniş anlamı içinde, Katolik ve Protestan Reformundan söz ediyor. Protestan Reformunun öncüsü Martin Luther'dir. (1483 - 1546). Marttı Luther, 1511 yılında Roma'ya yapılan bir gezi sırasında papalığa olan güveni sarsıldığı için, Almanya'ya dönüşünde Wittenberg'de kaleme aldığı 95 m... Devamı »»»

RUMİ TAKVİM « Dünya Tarihi
Eskiden kullanılan bir takvim. Papa Gregorie XIII. tarafından hazırlanmıştır. Buna Gregoryen takvimi adı da verilir. Milâdî 594 yılı Rumî takvimin birinci yılı olarak kabul edilir. Bu duruma göre, Rumî bir yılın, Milâdî takvime çevrilmesi istenirse, bu tarihe 584 sayısını eklemek gerektir. Milâdî bir yılın da Rumî yıla çevrilmesi istenirse, 584 sayısının çıkarılması gereklidir. ... Devamı »»»

ŞARK MESELESİ « Dünya Tarihi
Osmanlı Türklerinin, İstanbul'u almasıyla başlayan, kurdukları Osmanlı İmparatorluğu’nun hemen hemen bütün devamı boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasî hayatında önemli rol oynamış bulunan milletlerarası meseleye verilen ad. Osmanlı İmparatorluğu’nun kuvvetli devirlerinde, Osmanlıları Avrupa'dan sürmek ve kuvvetli bir devlet olmamasını sağlamak gibi bir amaç güden bu mesele; bu zamanlarda, bütün Avrupa devletlerinin, papalığın aracılığı ile Osmanlı imparatorluğuna karşı bir cephe halinde ve birlik olarak durmalarını, gerektiğinde aynı birlik içinde savaşmalarını sağlamıştır. Fakat, Osmanlı ... Devamı »»»

SOSYALİZM « Dünya Tarihi
Politik ve ekonomik bir doktrin. İstihsalin, değişim ve dağıtımın, halkın, kontrolüyle yapılmasını esas tutar. Bu doktrine göre, emeklerinin karşılığını almak, istidatlarını geliştirmek için herkese eşit fırsatlar verilmek gerekir. Yine sosyalizme göre, servet kaynakları eşdeğer bir bölüme uygulanacak şekilde düzenlenmelidir. ... Devamı »»»

SAAT « Dünya Tarihi
Bir günün yirmi dörtte birine eşit olan zaman birimi.Bu zaman birimi esas kabul edilerek zaman göstermek için yapılan araçlara da saat ismi verilir. Zamanı göstermek için kullanılan saatlerin güneş saati, kum saati, su saati, duvar saati ve kol saati gibi birçok çeşitleri vardır. Eski Mısırlılar ve Babilliler (M. Ö. 5000 - 1000) zamanı, tanıdıkları yıldızların durumuna ya da güneş saatlerine bakarak ölçerlerdi. XVII. yüzyıla kadar da en doğru saatler bu saatlerdi. Babilliler, su saatini icat etmişlerdi. Bu saatte içi yavaş yavaş su ile dolan bir kaptaki suyun seviyesine bakarak zamanı anlam... Devamı »»»

TAKVİM « Dünya Tarihi
Zamanı, yıllara aylara, günlere ayırma yöntemi. Tarihte olup bitenleri, çeşitli tarih olaylarını belli bir zaman ölçüsü içinde ele alarak anlatmak, bunları belli bir zaman ölçüsünün meydana getirilmesi fikri, tarihin en önemli konularından biri olmuştur. İlkel zamanlarda her toplum, kendi toplumu içinde önemi büyük olan bir “şeyi” tarih için bir ölçü olarak almış takviminin başlangıcını devamını, bu ölçü içinde devam ettirmiştir. Bu düşünceler ve hareketler içinde, zamanı çeşitli şekillerde değerlendiren, pek çok takvimler meydana gelmiştir .